برنامه ریزی آرمانی، رویکردی اثربخش در بودجه ریزی و تخصیص بهینه منابع مالی (مطالعه موردی: تخصیص بودجه وزارت بهداشت و درمان به استان های کشور)

مقدمه: در این مقاله با استفاده از روش برنامه ریزی آرمانی و منطق فازی سعی می شود تا الگویی برای تخصیص بهینه بودجه وزارت بهداشت به استان های کشور ارائه شود. روش پژوهش: این پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی است که به شیوه توصیفی و به صورت گذشته نگر انجام شده است. داده های مورد نیاز برای بررسی موضوع پژوهش، از طریق داده های رسمی مرکز آمار ایران و وزارت بهداشت جمع آوری شده و با استفاده از نرم افزارهای تخصصی از جمله fuzzy tec و lingo مورد تحلیل قرار گرفته است. در این مطالعه برای تخصیص بهینه بودجه به استان های کشور، ابتدا به وسیله شاخص سازی، موقعیت هر استان نسبت به سایر استان ها تعیین شد. سپس، با توجه به اولویت های مورد نظر، الگوی تخصیص بودجه با روش برنامه ریزی آرمانی طراحی و بر این اساس بودجه سالانه این وزارت خانه به استان های کشور تخصیص داده شد. یافته ها: نتایج حاصل از پژوهش، بیان گر آن است که تخصیص بودجه بر اساس روش موجود، منجر به توجه نکردن به فعالیت ها و عملکرد هر استان می شود. اما در روش ارائه شده، در این مقاله، با شناسایی بیش از 268 شاخص در 5 بخش و 45 برنامه، اطلاعات مربوط به قابلیت های استان های کشور جمع آوری و از این حیث کلیه استان ها نسبت به یکدیگر مقایسه و رتبه بندی شدند.  نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که روش پیشنهادی ضمن تخصیص بهینه بودجه به استان های کشور، در درازمدت منجر به ایجاد عدالت و توازن در بین استان ها خواهد شد. واژه های کلیدی: بودجه ریزی، برنامه ریزی آرمانی، تحلیل سلسله مراتبی، منطق فازی.